Όταν έρχεται το κρύο, εύκολα θυμόμαστε τα καπέλα, μαντήλια, γάντια και μπότες της ντουλάπας μας, όμως ελάχιστα γνωρίζουμε για το πόσο επηρεάζει ο χειμώνας τα μάτια μας.

Παρακάτω περιγράφονται 3 οφθαλμικά συμπτώματα που μπορεί να βιώσει κανείς το χειμώνα.

1. Ξηροφθαλμία

Το κρύο και ο αέρας ξηραίνουν τα μάτια μας. Τα μάτια μας, πιθανόν να μην καταφέρουν να παράγουν την ποσότητα δακρύων που χρειάζονται για να παραμείνουν ενυδατωμένα σε ακραίες εξωτερικές καιρικές συνθήκες. Επίσης, στο εσωτερικό των σπιτιών και των γραφείων το χειμώνα, η ατμόσφαιρα είναι ξηρή λόγω της θέρμανσης.

Τι μπορεί να κάνει κανείς για να προστατεύσει τα μάτια του?

-Προστατεύουμε τα μάτια μας με γυαλιά στους εξωτερικούς χώρους, ιδιαίτερα στον αέρα και όταν παίρνουμε μέρος σε σπορ όπως σκι και πατινάζ στον πάγο.

-Χρησιμοποιούμε υγραντήρα στους εσωτερικούς χώρους. Αυτό βοηθά και στο κρυολόγημα καθώς προλαμβάνει την ξηρότητα των ιγμορίων, διευκολύνοντας την αναπνοή.

-Αυξάνουμε την πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών καθώς αυτά ενεργοποιούν την παραγωγή δακρύων.

-Ενυδατώνουμε τον οργανισμό μας με αρκετό νερό, χυμούς, σούπες κλπ.

-Χρησιμοποιούμε τις ενυδατικές σταγόνες που μας συστήνει ο οφθαλμίατρός μας.

-Προσέχουμε τη λήψη φαρμάκων όπως αντισταμινικά, αναλγητικά κ.ά. που μπορεί να μειώσουν την ικανότητα παραγωγής δακρύων.

2.Υπερβολική δακρύρροια

Κάποιοι άνθρωποι το χειμώνα δακρύζουν συχνότερα και περισσότερο, ιδιαίτερα με τον αέρα και το κρύο. Αυτό μπορεί να γίνει ακόμα πιο ενοχλητικό και να θολώνει την όραση.

Πώς αντιμετωπίζεται?

-‘Οπως και με την ξηροφθαλμία, προστατεύουμε τα μάτια μας με γυαλιά ηλίου και μάσκα όταν κάνουμε χειμερινά σπορ.

-‘Οταν σκουπίζουμε την περίσσεια δακρύων χρησιμοποιούμε καθαρό χαρτομάντηλο ή γάζα.

3.Κόκκινα πρησμένα μάτια

Αυτό μπορεί να οφείλεται σε συμφόρηση των αγγείων των βλεφάρων και μπορεί να οδηγήσει με τη σειρά του σε δακρύρροια, αίσθημα καψίματος και θολή όραση.

Πώς βοηθάμε την κατάσταση αυτή?

Η χρήση γυαλιών ηλίου προστατεύει τα μάτια μας από τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας. Αυτό είναι εξίσου σημαντικό και τους χειμερινούς μήνες όπου το φως που αντανακλάται στο χιόνι και στον πάγο μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό και φλεγμονή του κερατοειδή. Η προστασία των ματιών μας με γυαλιά ηλίου είναι απαραίτητη όλο το χρόνο. Συνήθως το καλοκαίρι σκεφτόμαστε να φορέσουμε γυαλιά ηλίου λόγω του δυνατού ήλιου. Όμως η χρήση τους το χειμώνα είναι ακόμα πιο σημαντική καθώς, εκτός από την ηλιακή ακτινοβολία μας προστατεύουν από αντανακλάσεις από το χιόνι και τον πάγο, τον παγωμένο αέρα και τις χαμηλές θερμοκρασίες που τόσες ενοχλήσεις προκαλούν στα μάτια μας.

Τι είναι η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια;
Eίναι μια φλεγμονώδης νόσος του θυρεοειδή αδένα, που επηρεάζει και τους οφθαλμούς. Παρουσιάζει αυτοάνοσα χαραστηριστικά και μπορεί να προσβληθούν οι μύς που κινούν το βολβό αλλά και οι μαλακοί ιστοί του οφθαλμικού κόγχου, δηλαδή της κοιλότητας μέσα στην οποία βρίσκεται ο οφθαλμός.

Ποιες είναι οι αιτίες;
Η κυριότερη αιτία είναι η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Στις περισσότερες περιπτώσεις η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια σχετίζεται με υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (υπερθυρεοειδισμός).
Μπορεί όμως να συνυπάρχει και με υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (υποθυρεοειδισμός) ή ακόμα και με φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (ευθυρεοειδισμός).

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Οι περισσότεροι ασθενείς με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια συνήθως παρουσιάζουν μόνο ήπια συμπτώματα, όπως ξηρότητα ή ερεθισμό του οφθαλμού. Κάποια άτομα που εμφανίζουν σημαντικές φλεγμονώδεις αλλαγές, ενδέχεται να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως:

-Ερεθισμένα κόκκινα μάτια
-Πρησμένα άνω ή κάτω βλέφαρα
-Eξόφθαλμο
-Διπλή όραση
-Πόνο στις οφθαλμικές κινήσεις
-Θόλωση ή απώλεια της όρασης

Οι γυναίκες επηρεάζονται πιο συχνά από τους άνδρες.

Τι μπορεί να γίνει θεραπευτικά;

Στα αρχικά ήπια στάδια της νόσου, τα τεχνητά δάκρυα και οι αντιφλεγμονώδεις σταγόνες συνήθως αρκούν για τον έλεγχο των συμπτωμάτων.

Σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου όμως, απαιτείται θεραπεία για τη φλεγμονή του οφθαλμικού κόγχου σε συνεργασία με ενδοκρινολόγο για να αποφευχθούν μόνιμες βλάβες.

Πώς ο οφθαλμίατρος μπορεί να «δει» παθήσεις που ακόμη δεν έχουν δώσει ενδείξεις;

«Καθρέφτης» της υγείας του σώματός μας είναι τα μάτια.

Πέρα από τη διαφύλαξη της καλής όρασης και της οπτικής λειτουργίας, η τακτική αξιολόγηση των ματιών μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τη σωματική υγεία, καθώς τα μάτια αποτελούν «καθρέφτη» της κατάστασης των αγγείων, των νεύρων και του συνδετικού ιστού σε όλο το σώμα.

Στην πραγματικότητα, οι διαταραχές που μπορεί να εντοπίσει ο οφθαλμίατρος στα μάτια αποτελούν συχνά την πρώτη ένδειξη νόσου που έχει ήδη ή πρόκειται να αναπτυχθεί σε άλλο σημείο του σώματος.

Ποιές συστηματικές παθήσεις μπορεί να ανιχνευθούν με την εξέταση των ματιών;

Οφθαλμικά συμπτώματα δίνουν παθήσεις όπως :

Σακχαρώδης διαβήτης

Αρτηριακή υπέρταση

Υπερχοληστερολαιμία

Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η Ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος

Αγγειακές παθήσεις

Νευρολογικές παθησεις όπως η Σκλήρυνση κατά πλάκας

Τοξικότητες από φάρμακα

Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Θυρεοειδοπάθειες

Μάλιστα δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι ασθενείς μας δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από αυτά, και η οφθαλμολογική εξέταση αποδεικνύεται σωτήρια!

21 Σεπτεμβρίου-Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας και αποτελεί μείζον ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα ειδικά για τις ανεπτυγμένες κοινωνίες, όπου το προσδόκιμο επιβίωσης είναι μεγαλύτερο.

Πρωτοπεριγράφηκε το 1906 από τον Γερμανό ψυχίατρο και νευροπαθολόγο Αλόις Αλτσχάιμερ (1864-1915).

Τι είναι; Τι συμπτώματα παρουσιάζει;

Πρόκειται για μια νευροεκφυλιστική πάθηση, που παρουσιάζεται με έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, της μνήμης και στη συνέχεια του λόγου, της κρίσης και συνολικά της προσωπικότητας.

Τι οφθαλμολογικές αλλοιώσεις μπορούν να παρατηρηθούν σε άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ;

Στα αρχικά στάδια της νόσου παρατηρούνται αλλοιώσεις στον αμφιβληστροειδή, με απώλεια νευρικών ινών και γαγγλιακών κυττάρων. Σε πιο προχωρημένα στάδια καταλήγουν σε λέπτυνση του πάχους του αμφιβληστροειδή, προοδευτική εκφύλιση του οπτικού νεύρου με σοβαρές και μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις στην οπτική οξύτητα.

Πως μπορεί να βοηθήσει η οφθαλμολογική εξέταση στη διάγνωση και παρακολούθηση της νόσου Αλτσχάιμερ;

Ο αμφιβληστροειδής ουσιαστικά αποτελεί επέκταση και συνέχεια του εγκεφάλου, οι βλάβες στον οφθαλμό μπορεί να αντικατοπτρίζουν εκείνες στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, προσφέροντας ένα εξαιρετικά χρήσιμο «απεικονιστικό παράθυρο».

Τα τελευταία χρόνια συνεχώς περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι οφθαλμολογικές εξετάσεις μπορούν να συμβάλλουν στη διάγνωση και παρακολούθηση της νόσου Αλτσχάιμερ, ανιχνεύοντας μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα πρώιμα ίχνη της νόσου στα αγγεία του αμφιβληστροειδή, χρησιμοποιώντας μια μη επεμβατική εξέταση των ματιών. Πρόκειται για μια μη επεμβατική τεχνική ακριβείας για την τρισδιάτατη απεικόνιση των αγγείων του αμφιβληστροειδούς, που έχουν πλάτος μικρότερο από το μισό μιας ανθρώπινης τρίχας.

Η μέθοδος αυτή, την οποία διαθέτει και λειτουργεί η κλινική μας από το 2016, στηρίζεται στο συνδυασμό της οπτικής τομογραφίας συνοχής με την αναίμακτη τρισδιάστατη αγγειογραφία (OCT-Angiography).

Διαβάστε εδώ περισσότερα για τη μέθοδο.

Με αυτές τις νέες, λιγότερο παρεμβατικές μεθόδους ελπίζουμε ότι στο μέλλον, θα μπορούμε να γνωρίζουμε καλύτερα την υγεία τόσο των ματιών όσο και του εγκεφάλου!

Τι είναι το χαλάζιο;
Χαλάζιο ονομάζουμε τη φλεγμονή του βλεφάρου που προκαλείται από την απόφραξη των μειβομιανών αδένων. Παρουσιάζεται στο πάνω ή κάτω βλέφαρο. Το βλέφαρο πρήζεται, κοκκινίζει και ψηλαφητικά υπάρχει η αίσθηση οτι έχει δημιουργηθεί ένα μικρό εξόγκωμα ή αλλιώς μπαλάκι. Εαν μεγαλώσει αρκετά μπορεί να δημιουργήσει δυσκολία στο ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων και να επηρεάσει την όραση.

Από τι προκαλείται το χαλάζιο;

Στην εσωτερική πλευρά των βλεφάρων βρίσκονται εκατοντάδες αδένες (μειβομιανοί), οι οποίοι είναι οργανωμένοι κάθετα μέσα σε αυτό, και εκρέουν σε μικρά ανοίγματα που βρίσκονται πίσω ακριβώς από τις βλεφαρίδες. Όταν το έκκριμα των αδένων είναι πιο παχύρρευστο από το φυσιολογικό, ή εάν από μακιγιάζ ή από κάποια άλλη φλεγμονή αποφραχθεί ένα από τα ανοίγματα αυτών των αδένων, τότε ο αδένας πρήζεται και αυτό δημιουργεί το χαλάζιο. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να γίνει και επιμόλυνση του αποφραγμένου αδένα και το οίδημα να επεκταθεί περισσότερο στο ζυγωματικό ή το βλεφαρο. Πιθανό είναι επίσης το χαλάζιο να σπάσει απελευθερώνοντας το περιεχόμενό του στον ιστό μέσα στο βλέφαρο, προκαλώντας επιπλέον φλεγμονή.

Πώς θεραπεύεται το χαλάζιο;

Θεραπευτικά χρησιμοποιούμε τα παρακάτω:
1. Ζεστές κομπρέσες και καλή υγιεινή βλεφάρων.

2. Τεχνητά δάκρυα.

3. Κολλύρια αντιβιοτικά ή και κορτιζονούχα.

4. Σε κάποιες πριπτώσεις μπορεί να χρειαστούν αντιβιοτικά από το στόμα, συνήθως της οικογένειας των τετρακυλινών. Η χορήγηση αυτή δεν γίνεται με σκοπό μόνο την αντιβιοτική δράση των φαρμάκων, αλλά και το γεγονός οτι μεταβολιζόμενα εκβάλλονται από τους αδένες των βλεφάρων, κάνοντας τις εκκρίσεις πιο λεπτόρρευστες.

5. Εφόσον το χαλάζιο επιμένει, αφαιρείται επεμβατικά ή υποβάλλεται σε αγωγή με έγχυση μικρής ποσότητας κορτιζόνης, ακριβώς μέσα στον πυρήνα του χαλαζίου.

►Τι είναι το πτερύγιο;
Το πτερύγιο είναι μια τριγωνική συνήθως περιοχή ινο-αγγειακού ιστού (έχει την όψη σαρκώδους πτυχής) που επεκτείνεται σταδιακά στον κερατοειδή. 

Δημιουργείται όταν ο επιπεφυκότας (η μεμβράνη που καλύπτει το άσπρο μέρος του ματιού) αναπτύσσεται, μη φυσιολογικά προς το μέρος του κερατοειδή. Το πτερύγιο παρουσιάζεται συνήθως στην εσωτερική γωνία του ματιού, προκαλεί αύξηση του αστιγματισμού και μπορεί να επηρεάσει αισθητά την όραση.

►Ποιές οι αιτίες για την δημιουργία του πτερυγίου;
Η πραγματική αιτία που δημιουργεί το πτερύγιο δεν είναι γνωστή. Έχει παρατηρηθεί ότι το πτερύγιο εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα τα οποία εκτίθενται πολλές ώρες στον ήλιο και η συχνότητά του είναι αυξημένη σε μεσογειακές χώρες όπως η Ελλάδα. Η πολύωρη έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες, και οι χρόνιοι ερεθισμοί του ματιού από ξηρασία και σκόνη, θεωρούνται βασικές αιτίες για την εμφάνιση πτερυγίου.

►Πως θεραπεύεται το πτερύγιο;
Σε περίπτωση που το πτερύγιο κοκκινίσει και ερεθιστεί, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κολλύριο ή τοπικές αλοιφές για να ελαττώσουμε τη φλεγμονή.

Αν το πτερύγιο είναι αρκετά μεγάλο και δημιουργεί προβλήματα στην όραση, πρέπει να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, ακόμα και μετά την αφαίρεση του με εγχείρηση, είναι πιθανόν να παρουσιασθεί ξανά, ιδιαίτερα σε νεαρά άτομα.

Στην κλινική μας εφαρμόζουμε ειδική τεχνική για την αφαίρεση του πτερυγίου με τη σύγχρονη αυτόλογη μεταμόσχευση επιπεφυκότα ή με τη χρήση αμνιακής μεμβράνης για να αποφευχθεί η επανεμφάνισή του.

Με τι κριτήρια να επιλέξω γυαλιά ηλίου?

Βήμα 1 : Επιλογή γυαλιών ηλίου με προστασία

Αναζητήστε ένα ζευγάρι γυαλιών με φίλτρο προστασίας τουλάχιστον 99% από τις UVB και 95% από τις UVA ακτίνες. Συνήθως φέρουν την ένδειξη UV 400.

Βήμα 2 : Επιλογή σωστού χρώματος φακού

Το χρώμα του φακού δεν θα πρέπει να επιλέγεται μόνο με βάση το αισθητικό κριτήριο, δηλαδή μόνο τι μας αρέσει, αλλά με το τι χρήση κάνουμε.

Το χρώμα του φακού επηρεάζει το πως αντιλαμβανόμαστε την αντίθεση των αντικειμένων και την διαφοροποίηση των χρωμάτων. Κάποια χρώματα αυξάνουν την αντίθεση των αντικειμένων που βρίσκονται στο περιβάλλον, αλλά υστερούν στην ικανότητα ευκρίνειας των χρωμάτων.

• Οι γκρι φακοί μειώνουν την ένταση του φωτός, χωρίς να επηρεάζει την αντίθεση ή την ανίληψη των χρωμάτων.
• Οι καφέ φακοί ενισχύουν μετρίως την αντίθεση με το φιλτράρισμα κάποιων μπλε χρωμάτων. Είναι χρήσιμοι για χειμερινά σπορ και για κυνήγι σε έντονο φως.
• Οι πορτοκαλί / κίτρινοι φακοί ενισχύουν σημαντικά την αντίθεση, επειδή μπλοκάρουν τις ακτινοβολίες του μπλε. Είναι επίσης πολύ δημοφιλείς στους κυνηγούς για ανίχνευση στόχων που ίπτανται στον ουρανό. Είναι κακοί όμως για δραστηριότητες που απαιτούν αναγνώριση χρωμάτων.
• Οι κόκκινο / πορτοκαλί φακοί είναι χρήσιμοι για χειμερινά σπορ, αλλά κυρίως σε συννεφιά.
• Οι Βιολετί φακοί είναι χρήσιμοι για τους κυνηγούς που θέλουν να δουν καφετί στόχους σε πράσινο φόντο.
• Οι φακοί με χάλκινο χρώμα βοηθούν στην παρακολούθηση λευκών αντικείμενων με πράσινο ή μπλε φόντο, όπως τα μπαλάκια του golf.
• Μπλε και πράσινα γυαλιά ηλίου βελτιώνουν την αντίθεση μεταξύ κίτρινων αντικειμένων, πχ μιας κίτρινη μπάλας του τένις.

Βήμα 3 : Επιλογή κατηγορίας γυαλιών με βάση την διαπερατότητα τους

Ο φακοί χωρίζονται σε 4 κατηγορίες ανάλογα την διαπερατότητα τους από το φως, δηλαδή το πόσο ανοιχτόχρωμος ή σκουρόχρωμος είναι ο φακός, δεν έχει καμία σχέση η διαπερατότητα με την προστασία από τηv UV ακτινοβολία.

Κατηγορία 0	Διαπερατότητα 80 – 100%	Προορίζονται για χρήση τη νύχτα
Κατηγορία 1	Διαπερατότητα 43 – 80%	Ιδανικά για χρήση στη συννεφιά
Κατηγορία 2	Διαπερατότητα 18 – 43%	Ιδανικά για χρήση κατά τη διάρκεια της ημέρας και σε συνθήκες ελαφριάς συννεφιάς
Κατηγορία 3	Διαπερατότητα 8 -18%	Έντονο ηλιακό φως
Κατηγορία 4	Διαπερατότητα 3 – 8%	Για χρήση σε ακραίες συνθήκες και μεγάλο υψόμετρο (μη κατάλληλο για οδήγηση)

Στην Ελλάδα βρισκόμαστε στην κατηγορία 3: Σκοτεινό φίλτρο, διαπερατότητα 8-18%, για ηλιόλουστο καιρό.

Βήμα 4 : Το υλικό κατασκευής των γυαλιών ηλίου

• Αναζητήστε γυαλιά ηλίου με αντοχή στις γρατσουνιές (anti-scratch), για την καλύτερη ανθεκτικότητά τους στην καθημερινή χρήση.
• Οι φακοί γυαλιών ηλίου πέρα από το υλικό το οποίο είναι φτιαγμένοι έχουν ενσωματωμένη και την τεχνολογία polarised οι οποία μειώνει τις αντανακλάσεις του φωτός, πχ τις αντανακλάσεις του ήλιου στη θάλλασα, την άλω από τα φώτα των αυτοκινήτων στη βραδινή οδήγηση.
• Υπάρχουν τα παρακάτω διαφορετικά είδη φακών:

1. Κρύσταλλο: Έχει πολύ καλή διαύγεια και αντοχή στις γρατσουνιές, αλλά σπάει εύκολα και είναι αρκετά βαρύ.
2. Πολυκαρμπονικοί – Πολυανθρακικοί: πολύ ανθεκτικοί, πολύ καλή ευκρίνεια, αλλά γρατζουνίζονται εύκολα.
3. ΝΧΤ πολυερεθανης :  Ελαφρύ, πάρα πολύ ανθεκτικό, πολύ καλή διαύγεια, αλλά ακριβό.
4. Οργανικοί φακοί: Καλή αντοχή στην θραύση, δυνατότητα παραγωγής σε πολλά χρώματα, αλλά όχι πολύ καλή ανθεκτικότητα και διαύγεια.

Ο ήλιος αναμφίβολα αποτελεί πηγή ζωής και ενέργειας, και είναι υπεύθυνος για την αντίληψη του κόσμου γύρω μας!

Το φως του ήλιου αποτελείται από ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με διάφορα μήκη κύματος. Τα σημαντικότερα είναι τα παρακάτω:

1) το ορατό φάσμα (μεταξύ 400 και 700 nm) γίνεται αντιληπτό από τον ανθρώπινο οφθαλμό, συμμετέχει στην αίσθηση της όρασης και της χρωματικής αντίληψης ως τα χρώματα του φωτεινού φάσματος (δηλαδή τα χρώματα του ουράνιου τόξου)

2) η υπέρυθρη ακτινοβολία (InfraRed-IR) η οποία γίνεται αντίληπτή ως θερμότητα του ηλιακού φωτός

3) η υπεριώδη ακτινοβολία (UltraViolet-UV) η οποία δεν είναι ορατή και διακρίνεται σε UVA, UVB και την UVC.

Η UVC δεν φτάνει στην επιφάνεια της γης, αλλά απορροφάται πλήρως από το προστατευτικό φράγμα του ατμοσφαιρικού όζοντος που επίσης εξασθενεί και τη UVB μέρος της οποίας φθάνει στη γη.

Από ποιούς παράγοντες εξαρτάται σε πόση ακτινοβολία θα εκτεθούν τα μάτια μου?

Τα επίπεδα έκθεσης των οφθαλμών στην υπεριώδη ακτινοβολία που φθάνει στη γη (UVB, UVΑ), εξαρτώνται παράγοντες περιβαλλοντικούς, όπως:

• την εποχή και ώρα της ημέρας
• τον καιρό και το ποσοστό συννεφιάς
• το υψόμετρο και τη χώρα
• τα ατμοσφαιρικά αερολύματα
• τη συγκέντρωση του όζοντος
• τις αντανακλάσεις από τις γύρω επιφάνειες

Aλλά και από παράγοντες ατομικούς, όπως:

• το χρώμα του δέρματος και το ποσοστό μελανίνης στον οργανισμό
• τα χαρακτηριστικά προσώπου, όπως η θέση των ματιών, το σχήμα των βλεφάρων, το υπερόφρυο και μετωπιαίο τόξο
• τη χρήση καπέλου και γυαλιών ηλίου
• τις ώρες κυκλοφορίας σε εξωτερικό περιβάλλον
• το επάγγελμα

Έτσι πχ κατά το θερινό ηλιοστάσιο, στην Ελλάδα η έκθεση σε UVB είναι 10 φορές μεγαλύτερη το μεσημέρι από το απόγευμα.

Επίσης το απόγευμα που ο ήλιος βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα η απορρόφηση και η σκέδαση είναι πολύ μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να φθάνει πολύ λιγότερη UVB στο έδαφος.

Τι βλάβες προκαλεί η ακτινοβολία του ήλιου στα μάτια μου?

Το φως σκεδάζεται και απορροφάται από τα ανατομικά στοιχεία του οφθαλμού.

• Ο κερατοειδής απορροφά περίπου το 2-15% της UVB ακτινοβολίας.
• Στον κρυσταλλοειδή φακό προσπίπτει ένα μικρό ποσοστό της UVB και περίπου το 40-60% της UVA ακτινοβολίας. Η χρόνια απορρόφηση επιταχύνει την εμφάνιση του καταρράκτη.
• Ένα σημαντικό μέρος της «μπλε» ακτινοβολίας φιλτράρεται από τους φωτουποδοχείς της ωχράς κηλίδας στο πίσω μέρος του οφθαλμού, δηλαδή στον αμφιβληστροειδή.
• Τα μελανοκύτταρα του δέρματος των βλέφαρων και της περιοφθαλμικής περιοχής ενεργοποιούνται από την UVA και UVB ακτινοβολία και η περιοχή υφίσταται τη δερματική φωτογήρανση.

Τα παραπάνω είναι τρόποι του οργανισμού μας να προστατέψει τους οφθαλμούς και ειδικά τον αμφιβληστροειδή από φωτο-οξειδωτική βλάβη και ηλιακό stress.

Τι πρέπει να προσέξω στα γυαλιά ηλίου?

Είναι προφανές ότι για την πλήρη προστασία του οφθαλμού από τη χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία επιβάλλεται η χρήση γυαλιών ηλίου με κατάλληλους φακούς, που απορροφούν τις επιβλαβείς αντινοβολίες και αφήνουν να περάσει ένα ποσοστό μόνο του ορατού φάσματος. Επιπλέον τα γυαλιά θα πρέπει να έχουν και αυξημένη απορροφητικότητα στο μπλε φώς που σχετίζεται με την παραγωγή ορμονών όπως η μελατονίνη.

Ένας φακός πληρεί τις προδιαγραφές για πλήρη προστασία από τη UV και λαμβάνει πιστοποίηση CE όταν εξασφαλίζει διαπερατότητα <5% για μήκη κύματος 380 nm, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό πρότυπο (ΕΝ 1836, 2005).

Μελέτες αποδεικνύουν ότι για πλήρη προστασία τα γυαλιά θα πρέπει να απορροφούν το 99-100% της υπεριώδους ακτινοβολίας UVA και UVB ακόμη και για τα 400nm (UV400) όπως απαιτείται σε άλλες χώρες (ΗΠΑ).

Φακοί επαφής, καλοκαίρι και βουτιές!

►Είναι προτιμότερο τους καλοκαιρινούς μήνες και ειδικά στην παραλία να χρησιμοποιούμε ημερήσιους φακούς. Τους φακούς αυτούς τους πετάμε στο τέλος της ημέρας και ετσι μειώνουμε την πιθανότητα μόλυνσης από κάποιο μικρόβιο.

►Φόραμε απαραιτήτως γυαλιά ηλίου κατά την ηλιοθεραπεία για να εμποδίσουμε όσο το δυνατόν να μπει κάποιο σκουπιδάκι ή άμμος μέσα στα μάτια.

► Αν ο φακός βγει κατα λάθος, βραχεί με θαλασσινό ή νερό πισίνας, έρθει σε επαφή με αντιηλιακό ή άμμο δεν τον επανατοποθετούμε σε καμία περίπτωση! Θα πρέπει πρώτα να καθαριστεί με το ειδικό υγρό καθαρισμού και να ξεπλυθεί καλά. Πολύ σημαντικό είναι να καθαρίσουμε, να ξεπλύνουμε και να ενυδατώσουμε και τα μάτια μας ώστε να απομακρυνθούν τυχόν υπολείμματα. Καλό είναι να έχουμε πάντα μαζί και τα γυαλιά οράσεως.

► Αν μετά από μια μέρα στη θάλασσα προσπαθήσεις να βγάλεις το φακό και δεν είναι δυνατόν, μην επιμένεις γιατί μπορεί να τραυματίσεις τον κερατοειδή. Το αλάτι που περιέχει το θαλασσινό νερό αφυδατώνει τους φακούς και τα μάτια με αποτέλεσμα να «κολλάνε» και να είναι δυσχερέστερη η αφαίρεσή τους. Το καλύτερο είναι να περιμένουμε λίγα λεπτά βλεφαρίζοντας ώστε να επανέλθει η φυσική υγρασία των ματιών, και να ρίξουμε τεχνητά δάκρυα που φροντίζουμε να έχουμε πάντα μαζί ακόμη και στην παραλία. Μετά από 15 λεπτά ξαναπροσπαθούμε.

►Απαραίτητο είναι να τηρούμε όλους τους κανόνες υγιεινής και σωστής χρήσης των φακών επαφής ειδικά το καλοκαίρι διότι λόγω αυξημένης εφίδρωσης, χρήσης αντιηλιακών και επαφής με το θαλασσινό νερό ή το νερό πισίνας, είναι αυξημένη η πιθανότητα να εμφανιστεί κάποια αλλεργία ή και μόλυνση των ματιών.

Το κάπνισμα αποτελεί σήμερα μια από τις σημαντικότερες αιτίες νοσηρότητας παγκοσμίως. Συμβάλλει σε τουλάχιστον 25 απειλητικές για τη ζωή ασθένειες ή ομάδες ασθενειών και αποτελεί μείζονα παράγοντα κινδύνου σε 8 από τις 16 κύριες αιτίες θανάτου ανθρώπων ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών.

Ποιες οι επιπτώσεις στα μάτια και στην όραση λόγω του καπνίσματος;

1. Το κάπνισμα μειώνει την παραγωγή των δακρύων, επιταχύνοντας την εμφάνιση ξηροφθαλμίας.

2. Αυξάνει την καρδιακή συχνότητα και την αρτηριακή πίεση, παρεμποδίζει το κυκλοφορικό σύστημα και μειώνει το οξυγόνο που φτάνει στους φωτοϋποδοχείς.

3. Χημικές ουσίες που περιέχονται στα τσιγάρα, όπως φορμαλδεΰδη, αμμωνία και υδρόθειο, δημιουργούν οξειδωτικό στρες και προκαλούν φθορά στα αγγεία των ματιών και στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.

4. Το κάπνισμα συμβάλλει στην εκδήλωση αλλά και για την ταχύτερη εξέλιξη της εκφύλισης ωχράς κηλίδας. Στατιστικά, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας εκδηλώνεται σε έναν μέσο καπνιστή περίπου 7 χρόνια νωρίτερα από ότι σε έναν μη καπνιστή και οι ενεργοί καπνιστές έχουν 3 με 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν την ασθένεια ενώ οι παθητικοί καπνιστές διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο.

5. Σε συνδυασμό με το σακχαρώδη διαβήτη αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, με σοβαρές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στην οπτική οξύτητα. Αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες εκδηλώσεως διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, επιταχύνοντας την εξέλιξή της. Οι βλάβες αυτές παρατηρούνται στο 80-90% των διαβητικών 10 χρόνια μετά από τη διάγνωση του διαβήτη.

6. Το κάπνισμα σχετίζεται με την εκδήλωση θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας-νόσου Grave’s, και επηρεάζει συγχρόνως τους βολβοκινητικούς μυς δηλαδή τους μυς που κινούν τα μάτια.

7. Οι χημικές ουσίες όπως είναι το κάδμιο και το αρσενικό που περιέχουν τα τσιγάρα, είναι τοξικές, κυκλοφορούν μέσω του αίματος σε όλο τον οργανισμό, προκαλούν σύσπαση των αιμοφόρων αγγείων, και συμβάλλουν στην εμφάνιση του γλαυκώματος.

8. Το κάπνισμα επηρεάζει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα όχι μόνον των καπνιστών αλλά και των παθητικών καπνιστών εξαιτίας της αγγειοσύσπασης των αιμοφόρων αγγείων.

Η αρτηριακή υπέρταση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε διάφορα όργανα του ανθρώπινου σώματος μεταξύ των οποίων και τα μάτια, όπου έχει βρεθεί ότι προκαλεί βλάβες στο βυθό του οφθαλμού που καλούνται υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια. Πιο συγκεκριμένα  επηρεάζονται τα μικροσκοπικά αγγεία (αρτηρίδια) του αμφιβληστροειδούς και σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των βλαβών παίζει η χρονική διάρκεια ύπαρξης της αρτηριακής υπέρτασης και η τιμή της διαστολικής πίεσης.

Τι αλλοιώσεις μπορεί να προκληθούν στους οφθαλμούς;

Η υπέρταση προκαλεί στένωση των αρτηριδίων του αμφιβληστροειδή συνολική ή κατά τόπους, σκλήρυνση του τοιχώματος τους, ελικοειδή πορεία και διαρροή από το τοίχωμα τους, με αποτέλεσμα τη δημιουργία γραμμοειδών ή φλογοειδών αιμορραγιών, μαλακών και σκληρών εξιδρωμάτων.

Σε πιο βαριές καταστάσεις υπερτασικής αμφιβληστροειδοπάθειας παρατηρείται οίδημα οπτικής θηλής και ωχράς κηλίδας με σημαντική πτώση της όρασης.

Η υπέρταση μπορεί επίσης να προκαλέσει απόφραξη κεντρικής αρτηρίας αμφιβληστροειδούς (μπορεί να αποτελέσει προάγγελο για επαπειλούμενο εγκεφαλικό επεισόδιο!) και πρώιμη έναρξη ή ταχύτερη εξέλιξη οφθαλμοπαθειών όπως το γλαύκωμα και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Γιατί πρέπει οι υπερτασικοί ασθενείς να κάνουν οφθαλμολογικό έλεγχο;

Το πλεονέκτημα που προσφέρει η οφθαλμολογική εξέταση σε σχέση με παρεμβατικές συμβατικές μεθόδους είναι ότι με τη βυθοσκόπηση και τις σύγχρονες απεικονιστικές μεθόδους (έγχρωμη φωτογράφηση βυθού, OCT, αναίμακτη τρισδιάστατη OCT αγγειογραφία, φλουοροαγγειογραφία) μπορούμε να παρατηρήσουμε άμεσα και μη επεμβατικά τυχόν υπάρχουσες αλλοιώσεις σε μικρής διαμέτρου αγγεία, όπως είναι τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς και την ύπαρξη ή όχι αλλοιώσεων υπερτασικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

Έτσι, άμεσα, γρήγορα και μη παρεμβατικά μπορούμε να λάβουμε πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση των αγγείων του και υπόλοιπου σώματος και ειδικά του εγκεφάλου από τα οποία προέρχονται τα αμφιβληστροειδικά αγγεία.

Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο κάθε ασθενής με υποψία υψηλής διαστολικής πίεσης και αρτηριακής υπέρτασης, να προβαίνει σε πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο τουλάχιστον μία φορά το χρόνο και να παρακολουθεί τακτικά την πίεσή του ώστε να προλάβει τις σοβαρότατες επιπλοκές στην όρασή του.

Το Sildenafil (εμπορική ονομασία Viagra), το Tadalafil (εμπορική ονομασία Cialis) και το Vardenafil (εμπορική ονομασία Levitra) είναι ουσίες που χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια από άνδρες με στυτική δυσλειτουργία.

Τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν στο οπτικό μας σύστημα;

Μελέτες δείχνουν ότι, σε υψηλές δόσεις τα φάρμακα αυτά μπορεί να προκαλέσουν οφθαλμολογικές διαταραχές που κυμαίνονται από ήπιες (ξηροφθαλμία, ευαισθησία στο φως, όραση με μπλε απόχρωση) έως πιο σοβαρές (θολερότητα στην όραση, ισχαιμικές παθήσεις στον αμφιβληστροειδή). Σε  ορισμένες περιπτώσεις, οι διαταραχές στην όραση μπορεί να διαρκέσουν έως και τρεις εβδομάδες μετα την λήψη του φαρμάκου.

Μια από τις σοβαρότερες ανεπιθύμητες ενέργειες, εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες με άλλα συνοδά νοσήματα υγείας (υπέρταση, καρδιαγγειακές παθήσεις) και είναι η ισχαιμική οπτική νευροπάθεια, μια ξαφνική και μόνιμη απώλεια όρασης που προκαλείται από ελαττωμένη ροή του αίματος στο οπτικό νεύρο.

Επίσης επιρρεπείς σε προβλήματα όρασης όταν παίρνουν φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία εμφανίζονται και άνδρες με μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, μια κληρονομική πάθηση του αμφιβληστροειδή.

Ποιος ο μηχανισμός δράσης;

Τα φάρμακα για τη στυτική δυσλειτουργία είναι αναστολείς της φωσφοδιεστεράση 5 (PDE5 inhibitors) και προκαλούν στύση ενισχύοντας τη ροή του αίματος στο πέος μέσω της απενεργοποίησης ενός ένζυμου που ονομάζεται φωσφοδιεστεράση 5. Κατά τη διαδικασία αυτή, το φάρμακο αλληλεπιδρά και με λειτουργίες των κυττάρων του αμφιβληστροειδή.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι παρενέργειες είναι δοσοεξαρτώμενες και παρατηρούνται σε αυξημένης πρόσληψη του φαρμάκου. Εάν συνυπάρξει και ελαττωμένος ρυθμός μεταβολισμού του φαρμάκου, αυτό κυκλοφορεί σε υψηλότερες συγκεντρώσεις και για περισσότερο χρονικό διάστημα στο αίμα αυξάνοντας τις ανεπιθύμητες ενέργειες.

Τι θα πρέπει να προσέχω;

Αν και οι κάποιες μελέτες εγείρουν ανησυχίες, σε καμία περίπτωση δεν συνιστάται η απόρριψη του φαρμάκου. Εφόσον χρησιμοποιείται υπό ιατρική επίβλεψη, με ιατρική συνταγή και σωστή δοσολογία μπορεί να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.

Είναι σημαντικό να προμηθεύεστε το φάρμακο από αξιόπιστη πηγή. Τα πλαστά φάρμακα, που πωλούνται συχνά στο διαδίκτυο, δεν ελέγχονται από το FDA και ενδέχεται να μην πληρούν τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας.

Παρόλα αυτά η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας συμβουλεύει: με την κατανάλωση φαρμάκων στυτικής δυσλειτουργίας πιθανόν να υπάρχει κίνδυνος οπτικών παρενεργειών ή επιπλοκών, συμπεριλαμβανομένης της ισχαιμικής οπτικής νευροπάθειας.

Φροντίστε να συζητήσετε τους κινδύνους και τα οφέλη με τον ιατρό σας!