Χειμερινά σπορ και προστασία των ματιών μας.

Γνωρίζατε ότι το σκι στο βουνό μπορεί να αποβεί πολύ πιο επικίνδυνο για την όραση μας από ότι το σκι στην θάλασσα.

Το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου έχει συνδυάσει τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία με τους καλοκαιρινούς μήνες και την έντονη ηλιοφάνεια. Ετσι, το καλοκαίρι μεριμνούμε και δίνουμε έμφαση στην επιλογή του σωστού ζευγαριού γυαλιών ηλίου, ενώ το χειμώνα πολύς κόσμος αμελεί την προστασία των ματιών.

Αυτή είναι μία λανθασμένη εντύπωση και πρέπει να έχουμε στο νού μας οτι χειμερινές δραστηριότητες, όπως το σκι στο χιόνι ή ένας περίπατος στο βουνό, πιθανόν να ενέχει σοβαρούς κινδύνους όταν δεν λαμβάνονται οι κατάλληλες προφυλάξεις. Η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία (UltraViolet) πρέπει να λαμβάνεται καθόλη τη διάρκεια του χρόνου μιας και η μειωμένη ηλιοφάνεια το χειμώνα, δεν σημαίνει απουσία της επικίνδυνης ακτινοβολίας.

Οι υπεριώδεις ακτίνες προέρχονται από την ενέργεια του Ηλίου και είναι αόρατες από ανθρώπινο μάτι, το οποίο μπορεί να δει συγκεκριμένα είδη φωτός. Τα 3 κύρια είδη ακτινοβολιών υπεριώδους ακτινοβολίας (UltraViolet) είναι οι UVA, UVB και UVC. Πιο πολύ μας απασχολεί η UVA (το Α προέρχεται από τη λέξη aging, που σημαίνει γήρανση) και η UVB (το Β προέρχεται από τη λέξη burning, που σημαίνει κάψιμο) οι οποίες διαπερνούν τη στιβάδα του όζοντος και την ατμόσφαιρα και φτάνουν σε εμάς.

Στην άμεση ηλικιακή ακτινοβολία έρχεται να προστεθεί η έμμεση ακτινοβολία από το μέσο αντανάκλασης, δηλαδή το χιόνι. Το ποσοστό της αντανάκλασης της υπεριώδους ακτινοβολίας στο χιόνι φθάνει το 80%, ενώ στην επιφάνεια της θάλασσας είναι μόνο 10%. Αυτό καθιστά το σκι στο βουνό πολύ πιο επικίνδυνο για την όραση μας από ότι το σκι στην θάλασσα. Το όζον στην ατμόσφαιρα απορροφά ένα μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας, η αραίωση όμως του στρώματος του όζοντος (περίπου 3-8% ανά δεκαετία) σημαίνει ότι οι υπεριώδεις ακτίνες προκαλούν όλο και περισσότερα προβλήματα.

Τι μπορεί να προκαλέσει η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία?

Η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, χωρίς τα κατάλληλα γυαλιά, μπορεί να προκαλέσει:

• Επιπεφυκίτιδα με ερεθισμό και υπεραιμία του επιπεφυκότα
• Ηλιακή κερατίτιδα με απόπτωση το επιθηλίου του κερατοειδή
• Εμφάνιση πτερυγίου
• Έγκαυμα στα βλέφαρα
• Επιτάχυνση της σκλήρυνσης του φακού του ματιού, γνωστή ως καταρράκτης
• Πρόκληση εκφυλιστικών αλλοιώσεων του αμφιβληστροειδούς χιτώνα
• Εγκαύματα στην ωχρά κηλίδα και απώλεια την κεντρικής όρασης.

Ποιες κατηγορίες ατόμων είναι πιο ευπαθείς?

– Τα παιδιά, επειδή έχουν ένα εξαιρετικά ευαίσθητο οπτικό σύστημα που βρίσκεται υπό λειτουργική διάπλαση και διαμόρφωση. Το οφθαλμικό σύστημα στις μικρές ηλικίες, λόγω της εξαιρετικής διαύγειας του κερατοειδούς και του φακού του ματιού, επιτρέπει τη διέλευση μεγάλων ποσοστών ακτινοβολίας στο εσωτερικό των ματιών με αποδέκτη τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Επίσης, η μελαγχρωστική τους ουσία (χρωστική ουσία που θα μπορούσε να παραλληλιστεί με την μελανίνη του δέρματος) βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από ότι του ενηλίκου. Εκτός αυτών, τα μάτια των παιδιών λόγω του ύψους τους, απέχουν πολύ μικρότερη απόσταση από την επιφάνεια του χιονιού με αποτέλεσμα να δέχονται και να απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία μέσω αντανάκλασης σε σχέση με τους ενηλίκες.

– Τα άτομα που λαμβάνουν φάρμακα όπως: αντιβιοτικά (τετρακυκλίνη ή δοξυκυκλίνη), αντισταμινικά, αντισυλληπτικά, υπνωτικά.

-Όσοι κάνουν φωτοχημειοθεραπεία, δηλαδή άτομα που πάσχουν από δερματικές παθήσεις.

-Όσοι έχουν υποβληθεί σε φωτοδυναμική αγωγή λόγω εξιδρωματικής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας

Τι πρέπει να προσέξω όταν διαλέγω γυαλιά/μάσκα για το σκι?

• Προτιμούμε πολωτικούς φακούς (polarised lenses). Η εικόνα που βλέπουμε, όταν οι φακοί των προστατευτικών γυαλιών (ή μάσκα του σκι) δεν είναι οι κατάλληλοι, θα μπορούσε να παραλληλιστεί με μια φωτογραφία που έχει πάρει πολύ φως, πράγμα που μειώνει την αντίληψη και την αντίθεση των χρωμάτων(contrast sensitivity). Με τους πολωτικούς φακούς, τα αντικείμενα διαχωρίζονται με μεγάλη ευκρίνεια και τα χρώματα δείχνουν πιο φυσικά.
• Σε περίπτωση που φοράμε φακούς επαφής, και αυτοί να έχουν φίλτρο προστασίας UV. Και φυσικά δε θα πρέπει να ξεχνάμε τα γυαλιά ή μάσκα του σκι που προστατεύουν την περιοφθαλμική περιοχή και την περιοχή των βλεφάρων.
• Οι φακοί των γυαλιών του σκι πρέπει να είναι κατασκευασμένοι από πλαστικό ανθεκτικό στις γραμμώσεις και στα χτυπήματα και να μην περιορίζουν το οπτικό πεδίο.
• Οι αεραγωγοί στις μάσκες του σκι είναι απαραίτητοι και πρέπει να τους αναζητούμε στις προδιαγραφές του κατασκευαστή, ώστε να επιτρέπουν να ανανεώνεται ο αέρας, να μη θαμπώνουν οι φακοί, να μη στεγνώνουν τα μάτια και να μη προκαλείται δακρύρροια.
• Τέλος, σε όλα τα γυαλιά και τις μάσκες του σκι πρέπει να αναγράφεται το σήμα CE, που σημαίνει ότι πληρούν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και μειώνουν την εκπομπή της υπεριώδους ακτινοβολίας σε σχέση με την ορατή εκπομπή.